Robert Pusz – Od 11 lat pracownik Biura Aktuarialnego PZU, aktualnie kierownik zespołu ds. oceny ryzyka ubezpieczeniowego i prognozowania. W swojej dotychczasowej pracy zajmował się tematami związanymi z kalkulacją taryf, rezerw czy reasekuracją. W ostatnich latach głównym tematem jego pracy oraz zainteresowań jest tematyka zarządzania ryzykiem w firmie ubezpieczeniowej, a w szczególności nowy system wypłacalności Solvency II.

Aktuariusz. Dla większości ludzi to słowo zbyt wiele nie mówi. Proszę przybliżyć naszym czytelnikom, czym zajmuje się aktuariusz?

Aktuariusz wykonuje czynności w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki. W szczególności do jego głównych zadań należy ustalenie wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych czy kalkulacja marginesu wypłacalności. To są zadania, do których obliguje Ustawa o działalności Ubezpieczeniowej. Innymi zadaniami mogą być kalkulacja składek ubezpieczeniowych czy pomiar ryzyk ponoszonych przez firmę ubezpieczeniową.

Jaką drogę trzeba przejść, żeby zostać aktuariuszem? Czy są jakieś specjalne kierunkowe studia, które przygotowują do tego zawodu?

Aby zostać aktuariuszem należy posiadać wykształcenie wyższe i zdać państwowy egzamin składający się z czterech części: matematyki finansowej, matematyki ubezpieczeń życiowych, matematyki ubezpieczeń majątkowych oraz prawdopodobieństwa i statystyki. Dodatkowo należy odbyć dwuletni staż pod kierunkiem aktuariusza. Z rozpoczęciem stażu nie trzeba czekać do zdania egzaminów, dobrze jest rozpocząć go wcześniej.

Przedmioty związane z tematyką aktuarialną wykładane są na wielu kierunkach w ramach studiów magisterskich, zarówno na uniwersytetach, politechnikach, jak i uczelniach ekonomicznych. Zwykle są to kierunki typu matematyka czy ekonomia. Poza tym są prowadzone studia podyplomowe przygotowujące do zdania odpowiednich egzaminów.

W Polsce mamy tylko około 200 aktuariuszy? Skąd tak mała liczba osób wykonujących taką profesję?

Myślę, że powodów może być kilka. Po pierwsze zawód aktuariusza jest stosunkowo młody na polskim rynku w porównaniu do rynków europejskich bardziej rozwiniętych. Po drugie same egzaminy są dość trudne i radzą sobie z nimi głównie osoby, które studiowały na odpowiednich kierunkach (choć zdarzają się wyjątki). Po trzecie liczba miejsc pracy dla aktuariusza jest w Polsce stosunkowo niewielka i nawet w przypadku 200 aktuariuszy na obecną chwilę - rynek pracy wydaje się być mocno nasycony.

Jakie trzeba mieć predyspozycje aby wykonywać ten elitarny zawód?

Przede wszystkim trzeba to lubić. Praca aktuariusza to często budowa odpowiednich modeli matematycznych od początku, więc wymagana jest inwencja. Oczywiście trzeba umieć myśleć w sposób analityczny i logiczny. Trzeba też pamiętać o tym, że praca aktuariusza to nie tylko wzory matematyczne. Często trzeba znać obsługę baz danych np. SQL czy języki programowania, jak choćby VBA. Czasem trzeba poznać jakiś specjalistyczny program informatyczny (np. do kalkulacji rezerw), więc umiejętność szybkiego uczenia i przygotowanie informatyczne są również istotne.

Co poradziłby Pan młodym studentom, którzy planują w przyszłości zostać aktuariuszami? W jaki sposób i w którym momencie powinni zacząć przygotowania do tego zawodu?

Wydaje się, że najlepiej zdecydować się na odpowiedni kierunek studiów np. matematyka na Uniwersytecie Warszawskim. W praktyce po czwartym roku studiów studenci mają za sobą przedmioty, które zdaje się na egzaminie państwowym, więc są dobrze do nich przygotowani. Sama praca pod okiem aktuariusza często zaczyna się na piątym roku studiów lub po studiach. Moim zdaniem nie ma sensu dużo wcześniej rozpoczynać pracy w zawodzie, bo potem może brakować czasu na napisanie pracy magisterskiej i jej obronę.

ROZMAWIAŁ: Piotr Szostakiewicz