Mój mąż zginął w wypadku samochodowym. Z jakim roszczeniami mogę wystąpić? Gdzie szukać podstaw prawnych takich roszczeń?

Odpowiedzi udziela Aleksander Daszewski, radca prawny w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych:

• Polecane przez redakcję: Jak sprawdzić wysokość odszkodowania w PZU?
• Polecane przez redakcję: Skręcenie kostki – ile wynosi odszkodowanie?
• Polecane przez redakcję: Jak napisać odwołanie od decyzji ubezpieczyciela – uszczerbek na zdrowiu?
• Polecane przez redakcję: Odszkodowanie po operacji cieśni nadgarstka - ile wynosi?

Katalog świadczeń przysługujących najbliższym po śmierci poszkodowanego w następstwie szkody osobowej jest szeroki i w zależności od danego stanu faktycznego może obejmować swoim zakresem :

• stosowne odszkodowanie jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jego najbliższych. Chodzi tutaj o szeroko pojęty uszczerbek natury ekonomicznej występujący po stronie najbliższych po śmierci poszkodowanego (art. 446 § 3 k.c.);

• zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, które jest świadczeniem jednorazowym, pieniężnym i mającym stanowić sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych najbliższych członków rodziny zmarłego na skutek wypadku poszkodowanego (art. 446 § 4 k.c.) przy czym instytucja ta znajduje zastosowanie do wypadków, które miały miejsce począwszy od 3 sierpnia 2008 r. Wskazując na tą datę dodatkowo zwracam w tym miejscu uwagę na fundamentalną w skutkach uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010r. (sygn. akt III CZP 76/10), w której sąd jednoznacznie stwierdził, iż „Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r."  Tym samym osoby, które utraciły najbliższego członka rodziny przed 3 sierpnia 2008 r. również mogą domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, z tym że nie na podstawie nowej instytucji z art. 446 § 4 k.c. a na innej podstawie tj. art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. Omawiany kierunek zapatrywań potwierdził również Sąd Najwyższy w niedawnej uchwale (sygn. akt III CZP 32/11) gdzie jednoznacznie wskazał, iż „Sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 w związku z art 24 § 1 k.c., także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia";

• zwrot kosztów związanych z leczeniem i pogrzebem zmarłego poszkodowanego poniesionych przez członków jego rodziny (art. 446 § 1 k.c.);

• rentę alimentacyjną, która ma na celu uzupełnienie dochodów osób uprawnionych po śmierci poszkodowanego, wobec których na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny i które za życia wspierał stale i dobrowolnie finansowo, a przemawiają za tym zasady współżycia społecznego (art. 446 § 2 k.c.);

Wszystkie powyżej sygnalizowane świadczenia zostały szerzej omówione w odpowiedziach na kolejne pytania natomiast ich podstawy prawne zostały wskazane w nawiasach przy każdym z w/w świadczeń (stosowany w odpowiedzi skrót k.c. - oznacza ustawę kodeks cywilny).