Prywatna opieka zdrowotna w Polsce

Rozmowa z Moniką Stefańczyk – głównym analitykiem i współautorką raportu na temat rozwoju prywatnej opieki zdrowotnej w Polsce. Raport został opracowany przez firmę badawczo-konsultingową PMR.

Jeśli mówimy o prywatnej opiece zdrowotnej, to co dokładnie mamy na myśli? Wizyty w prywatnych gabinetach, polisy zdrowotne?

W najszerszym rozumieniu, przyjętym w naszej analizie, są to praktycznie wszystkie wydatki ponoszone na opiekę zdrowotną przez pacjenta: wizyty lekarskie i badania diagnostyczne jak również usługi rehabilitacyjne opłacane bezpośrednio z własnej kieszeni, abonamenty oferowane przez firmy medyczne wraz z usługami medycyny pracy, ubezpieczenia zdrowotne oferowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe oraz inne, w tym również opłaty za leki i sprzęt medyczny ponoszone bezpośrednio z kieszeni pacjenta oraz opłaty w szarej strefie.

Chociaż dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne ciągle nie mogą się doczekać ustawy regulującej ten temat, rynek prywatnej opieki medycznej w Polsce prężnie się rozwija. Jak wyglądał 2008 rok na tle lat poprzednich?

W 2008 r. rynek prywatnej opieki zdrowotnej w Polsce osiągnął wartość 26 mld zł (w tej wartości uwzględnione są wszystkie wyżej wymienione składowe), czyli wzrósł o 13% w stosunku do 2007 r. Oznacza to, że zarówno rok 2007 jak i 2008 były najlepszymi pod względem rozwoju prywatnej opieki zdrowotnej w ciągu ostatnich kilku lat. Przede wszystkim był to wynik wysokiego wzrostu PKB, który przełożył się na bardzo dobrą sytuację na rynku pracy (do wybuchu kryzysu). W wyniku tego Polacy mogli pozwolić sobie na zakup dóbr bardziej luksusowych, jakimi są usługi prywatnej opieki zdrowotnej. Pracodawcy, aby uatrakcyjnić stanowiska pracy, często wykupywali dla swoich pracowników pakiety zdrowotne, które oprócz medycyny pracy obejmowały inne świadczenia zdrowotne.

A jak ta kwota wydanych przez nas pieniędzy rozkłada się na poszczególne usługi? Co było motorem napędowym?

Największa część, około 60%, wydawana jest na leki i sprzęt medyczny. Około 22% to wydatki na wizyty lekarskie, badania diagnostyczne i rehabilitację. Warto zaznaczyć, że struktura prywatnych wydatków na opiekę zdrowotną w Polsce pozostała w 2008 r. prawie taka sama jak w 2007 r. Powoli, ze względu na najwyższą dynamikę w segmencie, rośnie jednak udział abonamentów i w 2008 r. wyniósł on 6%, o 2 p.p. (około 700 mln zł) więcej niż w 2005 r. Ubezpieczenia stanowiły natomiast około 2%.

W 2008 r. motorem wzrostu rynku prywatnej opieki zdrowotnej (segmenty o najwyższej dynamice wzrostu) była po raz kolejny sprzedaż abonamentów przez prywatne firmy medyczne, która wzrosła o około 30% względem wartości w stosunku do roku poprzedniego, a także sprzedaż produktów ubezpieczeniowych z analizowanego obszaru (wzrost o około 20%). Największy wpływ na dynamikę analizowanego przez nas rynku była sprzedaż największej grupy w analizowanym sektorze: leków OTC i innych produktów bez recepty (sprzętu medycznego, produktów pełnopłatnych na receptę), która wzrosła w sumie o około 13%.

Jakie mogły być powody tak dynamicznego rozwoju rynku prywatnych usług medycznych?

Tak jak już wspomniałam była to rosnąca siła nabywcza Polaków oraz zmiany na rynku pracy, które doprowadziły do konieczności uatrakcyjniania stanowisk pracy pakietami zdrowotnymi (dotyczy to sytuacji sprzed wybuchu kryzysu finansowego). Wydatki prywatne na leczenie rosły również ze względu na starzenie się społeczeństwa oraz niewydolność publicznego systemu.

A jakie są prognozy na najbliższe lata? Czy ta dynamika wzrostu się utrzyma? Odczuwamy jednak spowolnienie gospodarki, firmy szukają oszczędności – łatwiej zrezygnować z polisy czy abonamentu niż obciąć pensje pracownikom.

To rzeczywiście prawda. W 2009 r. spodziewamy się obniżenia dynamiki wzrostu całego rynku prywatnej opieki zdrowotnej w porównaniu do poprzednich lat o kilka punktów procentowych – warto jednak zaznaczyć, że będzie ona dodatnia i dosyć wysoka w porównaniu do dynamiki w innych segmentach gospodarki w Polsce. Zakładamy, że popyt na nowe abonamenty oraz ubezpieczenia zdrowotne osłabnie – ze względu na sytuację na rynku pracy pracodawcy rzadziej będą kupowali nowe pakiety zdrowotne dla personelu. Osłabnie również siła nabywcza Polaków. Generalnie rzecz biorąc, dynamika we wszystkich składowych segmentach sektora powinna w 2009 r. wahać się w granicach 5-10%.

W kolejnych latach (2010-2011) spodziewamy się stopniowego zwiększania się dynamiki wzrostu wartości we wszystkich segmentach. Nadal bowiem będzie rosło zapotrzebowanie na usługi medyczne, a Polacy będą wymagać coraz lepszej jakości tych usług, a także poszukiwać coraz częściej nowoczesnych metod leczenia. Wierzymy również, że skutki kryzysu będą mniej odczuwalne niż w 2009 r. Spodziewamy się, że do 2011 r. sprzedaż abonamentów będzie nadal rosła szybciej niż sprzedaż ubezpieczeń, przede wszystkim ze względu na fakt, iż w analizowanym okresie nie dojdzie do znaczących reform w sektorze ubezpieczeń zdrowotnych, które mogłyby przyspieszyć znacząco rozwój sektora typowych produktów ubezpieczeniowych.

Czy i jak Pani zdaniem podpisanie przez prezydenta „ustawy koszykowej” wpłynie na rozwój prywatnej opieki zdrowotnej?

W obecnym kształcie ustawa ta niewiele zmieni. Miała być ona krokiem, który sprawiłby, że wprowadzanie dodatkowego dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego byłoby bardziej sensowne. W praktyce jednak obecne projekty ustaw raczej nie spowodują zwiększenia szans w efektywnym konkurowaniu prywatnych ubezpieczycieli o składkę zdrowotną ani w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (pacjent i tak będzie musiał odprowadzać obowiązkową składkę do NFZ) ani w zakresie dodatkowych ubezpieczeń („ustawa koszykowa” nie wprowadza ograniczeń w zakresie finansowania świadczeń zdrowotnych w stosunku do sytuacji obecnej – pacjent nie będzie miał więc wystarczającej motywacji aby masowo wykupywać takie ubezpieczenie).

Bardzo dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała: Magdalena Vogt-Komorowska

***
PMR (www.pmrcorporate.com) to firma specjalizująca się w dostarczaniu wysokiej jakości informacji rynkowych oraz usług firmom zainteresowanym krajami Europy Środkowo-Wschodniej i innymi wschodzącymi rynkami. Do głównych obszarów działalności PMR należy wydawanie publikacji biznesowych, świadczenie usług konsultingowych i badania rynku. Obecna na rynku od ponad 13 lat i posiadająca jedne z najczęściej odwiedzanych portali informacyjnych, PMR jest jedną z największych firm w swojej branży w Europie Środkowo-Wschodniej.