Przed nami jeszcze kilka tygodni sezonu wakacyjnego. Niestety, jak co roku media donoszą o licznych wypadkach w górach i nad morzem. Statystyki pokazują, że większość z nich jest rezultatem braku wyobraźni, lekkomyślności i brawury. Aby długo wyczekiwany wyjazd nie skończył się tragicznie, należy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa.

Rozsądek na szlaku

Na nasze bezpieczeństwo w górach największy wpływ mają warunki atmosferyczne, znajomość terenu i odpowiednie przygotowanie. Przed wyruszeniem na szlak koniecznie sprawdź prognozę pogody. Przemyśl i opracuj plan wycieczki, poczytaj o miejscu, do którego się wybierasz, zaopatrz się w potrzebny sprzęt (mapy, latarka, właściwa odzież, prowiant itp.), zapisz też niezbędne numery telefonów (w tym ratunkowych).  Oceń odpowiednio swoje możliwości - nie wybieraj od razu najtrudniejszych tras i najwyższych szczytów. Zawsze staraj się tak zaplanować wycieczkę, żeby wrócić przed zmrokiem. O swojej wyprawie nie zapomnij poinformować innych (w schronisku, hotelu na kwaterze), dokąd wyruszasz, jaką będziesz szedł trasą i kiedy planujesz wrócić. W razie jakiś problemów w górach i niemożności wezwania pomocy może to mieć decydujące znaczenie.

Wśród największych zagrożeń, które czekają na nas na górskich szlakach znajdują się nieprzewidziane zmiany pogody – obfite opady, burze, mgła, silny wiatr, gwałtowne zmiany temperatury oraz lawiny. Mogą one spowodować duże utrudnienia w poruszaniu się na szlaku, a w niektórych wypadkach nawet całkowite uniemożliwić powrót z gór.

Kategorycznie należy śledzić komunikaty o zagrożeniu lawinowym i stosować się do nich! W zetknięciu z lawiną twoje szanse na przeżycie są niestety znikome, dlatego przede wszystkim staraj się ich unikać poruszając się po terenie, gdzie prawdopodobieństwo ich powstania lub zasięgu jest niewielkie. Jeżeli podczas wędrówki dopadnie cię np. burza staraj się opuścić najbardziej zagrożone miejsca, jak szczyty, granie, otwarte przestrzenie, a także omijać pojedyncze wysokie drzewa. Jeżeli nie jesteś w stanie uciec lub bezpiecznie się schronić, burzę należy przeczekać w pozycji siedzącej z podciągniętymi pod siebie stopami, siedząc na plecaku lub płaskim kamieniu. W przypadku kompletnego braku orientacji w terenie (np. z powodu mgły) należy zaniechać dalszego poruszania się, zwłaszcza gdy teren ten znajduje się nad stromymi ścianami lub zboczami. Przed niską temperaturą ochraniaj się ciepłą odzieżą i zapasem żywności, przed wysoką -  osłaniając głowę i używając kremów z bardzo wysokim filtrem. Staraj się również unikać długiego przebywania w nasłonecznionym terenie i jak najwięcej pić. Bardzo niebezpieczny jest też wiatr. Jeżeli po wyjściu na szlak jest on tak mocny, że utrudnia poruszanie i utrzymanie równowagi, należy zrezygnować z dalszej wędrówki. Na grani, szczycie lub przełęczy będzie on jeszcze silniejszy i bardziej niebezpieczny.

W górach może być niebezpiecznie nawet przy ładnej pogodzie. Wchodząc w eksponowany teren staraj się posuwać bardzo ostrożnie, szczególnie kiedy na szlaku panują trudne warunki (stromizny, wąskie przejścia, bardzo duże wysokości). Do poruszania się w takim terenie należy się dobrze przygotować poprzez używanie odpowiednich butów, odzieży i odpowiedniego sprzętu do asekuracji. Jeżeli mimo wszystko obawiasz się przejścia trudnego fragmentu terenu lepiej jest przystanąć, odpocząć i obserwować jak robią to inni. Jeżeli perspektywa takiego przejścia budzi paniczny lęk, lepiej zrezygnować z dalszej wyprawy.

Co zrobić jeżeli jesteś świadkiem lub ofiarą wypadku w górach? Przede wszystkim zachować spokój i wezwać pomoc. Dzwoniąc z telefonu komórkowego na terenie Polski używamy numeru alarmowego 601 100 300. Za granicą wykręcamy międzynarodowy numer alarmowy 112, który jednak nie wszędzie może działać. Dlatego przed wyruszaniem w drogę powinniśmy poznać właściwy numer i zawsze mieć go w komórce. Jeżeli nie masz przy sobie telefonu komórkowego, jest on niesprawny lub w górach nie ma zasięgu, postaraj się skorzystać z pomocy osób znajdujących się w pobliżu. Jeżeli nikogo nie znajdziesz, skorzystaj z systemu nadawania sygnałów pomocy z użyciem dźwięku (głosu lub gwizdka) lub światła (np. latarki). Sygnały takie nadajemy 6 razy na minutę (co 10 sekund), a następnie robimy minutę przerwy. Odpowiedzią na nie mogą być sygnały nadawane 3 razy na minutę (co 20 sekund), również z minutową przerwą.

Bezpiecznie nad wodą

Najbezpieczniejsza kąpiel to ta w miejscach strzeżonych. Pamiętaj, żeby zawsze stosować się do regulaminu kąpieliska i słuchać poleceń ratowników.

Jeśli Twoje dzieci są w wodzie miej nad nimi ciągły nadzór również gdy umieją pływać. Jedno zachłyśnięcie może skończyć się utonięciem. Nigdy nie lekceważ czerwonej flagi - to sygnał, że kąpiel jest kategorycznie zabroniona z powodu złych warunków pogodowych lub wysokiej fali. Będąc w wodzie nie przekraczaj linii czerwonych boi, nawet jeżeli jesteś wytrawnym pływakiem. Nie masz przecież pewności, czy wystarczy ci sił by wrócić do brzegu. Osoby, które nie czują się pewnie w wodzie i nowicjusze zawsze powinni wybierać miejsca w których mają grunt pod nogami. Pamiętaj, że nad morzem bardzo niebezpieczne są kąpiele w pobliżu ostróg, czyli grubych drewnianych pali wbitych morskie w dno - tworzą się tam wiry, a w dnie powstają głębokie uskoki.

Po opalaniu ciało jest rozgrzane, do wody należy wchodzić zatem powoli, by przyzwyczaić się do chłodu. Nagła zmiana temperatur może wywołać skurcz lub prowadzić do szoku termicznego. Niewskazane jest także pływanie po posiłku - organizm koncentruje się wtedy na trawieniu i trudno mu podjąć dodatkowy wysiłek.  Największą lekkomyślnością jest wchodzenie do wody po alkoholu – mamy wtedy gorszy refleks, płytszy oddech i mniejszą wytrzymałość. Nigdy nie skacz też do wody w miejscach nierozpoznanych. Jeżeli woda jest zbyt płytka, znajdują się w niej duże kamienie lub inne podwodne przeszkody możesz zginąć lub doznać ciężkiego urazu kręgosłupa.

Korzystając ze sprzętu pływającego zawsze sprawdź jego sprawność i zakładaj kamizelkę ratunkową (dotyczy to także osób, które są z tobą, szczególnie dzieci). Nie podpływaj kajakiem lub łódką zbyt blisko kąpiących się. Bardzo niebezpieczne jest także dalekie wypływanie na materacach, zwłaszcza, gdy nie umiesz pływać. Nad morzem duża fala może cię przewrócić, a silne prądy wsteczne mogą wynieść cię daleko od brzegu.

Jeżeli jesteś świadkiem wypadku, najważniejsze jest by nie wpadać w panikę. Zawiadom ratownika. Jeśli jesteś na plaży niestrzeżonej, zanim wyruszysz na ratunek, oceń swoje umiejętności pływackie. Jeżeli nie czujesz się na siłach pomóc – zawołaj inne osoby lub zawiadom Centrum Koordynacji Ratownictwa WOPR (tel. 601 100 100). Jeśli zdecydowałeś się wypłynąć na ratunek zabierz koło dmuchane lub materac i ręcznik by za ich pomocą przyholować tonącego.

Przezorny zawsze ubezpieczony

Rozsądek i przewidywanie pewnych sytuacji na pewno pomoże nam w spokojnym spędzeniu wakacji. Wyjeżdżając, warto jednak pomyśleć o ubezpieczeniu turystycznym NNW, które uchroni nas przed finansowymi skutkami ewentualnych wypadków. Na rynku znajduje się bogata oferta tego typu polis. PZU szczególnie poleca turystom dwa rodzaje  turystycznych ubezpieczeń – Bezpiecznego Turystę
i Wojażera. 

Bezpieczny Turysta to ubezpieczenie obejmujące następstwa nieszczęśliwych wypadków oraz usługi assistance świadczone ubezpieczonemu na terytorium RP. W ramach składki za ubezpieczenie, oprócz wypłaty świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu (lub zgonu ubezpieczonego), ubezpieczonemu przysługują usługi assistance, zwrot kosztów nabycia przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, zwrot kosztów przeszkolenia zawodowego osób niepełnosprawnych na terytorium RP oraz świadczenie za leczenie uciążliwe. Zakres usług assistance obejmuje pomoc medyczną, pomoc rehabilitacyjną i pielęgnacyjną, pomoc psychologa, pomoc domową, opiekę nad dziećmi lub osobami niesamodzielnymi, opiekę nad psami i kotami oraz infolinię medyczną. Za opłatą dodatkowej składki ubezpieczenie może zostać rozszerzone o różne świadczenia dodatkowe ( np. zwrot kosztów leczenia czy dietę szpitalną , a także o zwrot kosztów poszukiwania i ratownictwa) lub mogą być włączone dodatkowe ubezpieczenia gwarantując ubezpieczonemu pełną ochronę podczas urlopu (OC w życiu prywatnym, bagaż podróżny, koszty odwołania uczestnictwa w imprezie turystycznej).

Ubezpieczenie Wojażer, to ubezpieczenie polecane wszystkim tym, którzy swój urlop planują spędzić za granicą. Obejmuje ono koszty leczenia związane z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem oraz usługi assistance . Opcja Standard zapewnia m.in. transport medyczny w kraju zdarzenia, transport do Polski ubezpieczonego,  koszty poszukiwania i ratownictwa oraz usługi informacyjne. Dla osób, które oczekują szerszej ochrony w ubezpieczeniu, Wojażer PZU oferuje opcję Assistance Lux. Obejmuje ona dodatkowo m.in. opiekę nad niepełnoletnimi dziećmi, wcześniejszy powrót ubezpieczonego do kraju, pomoc prawną, transport osób bliskich do RP, pokrycie kosztów hotelu osoby bliskiej, pomoc w razie kradzieży. Wojażer – za opłatą dodatkowej składki – można rozszerzyć o ubezpieczenie NNW, OC w życiu prywatnym, ubezpieczenie bagażu i ubezpieczenie kosztów odwołania uczestnictwa w imprezie turystycznej.

Więcej informacji: www.pzu.pl

Anna Staniszewska, ekspert ds. ubezpieczeń turystycznych w PZU SA