Jestem nauczycielem. Czy ZUS zaliczy mi lata pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (ok. 3 ha)? W latach 1976-1979 chodziłem do LO, ale mieszkałem i pracowałem z rodzicami w gospodarstwie. W latach 1979-1981 dojeżdżałem do studium (ok. 75 km), wtedy też mieszkałem i pomagałem rodzicom w gospodarstwie. Pracę w szkole, jako nauczyciel, podjąłem 01.09.1981. Mam staż pracy 30 lat i nadal mieszkam w domu rodziców i pracuję w szkole. Teraz mam 51 lat, w bieżącym roku szkolnym pracuję na 16/18 etatu. Zapowiada się, że godzin będzie coraz mniej (mniej oddziałów), więc rozważam przejście na emeryturę. Na dzień 31.12.2008 i staż 27 lat w szkole nauczyciel + 3 lata nieskładkowe w gospodarstwie = 30 lat. Czy mógłbym ubiegać się o emeryturę bez względu na wiek, na podstawie Karty Nauczyciela?

Odpowiedzi udziela Przemysław Gogojewicz, specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych:

TAK. Jest możliwość przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie karty nauczyciela. Nauczyciele urodzeniu po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli w ciągu 10 lat od wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) spełnią warunki określone w art. 88 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela (Tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 97 poz. 674 ze zm.), a warunek rozwiązania stosunku pracy spełnią po dniu 31 grudnia 2008 r. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 17 grudnia 2008 r. i UK 141/2008.

Przepis art. 88 ustawy Karta Nauczyciela tworzy pełną i wyczerpującą regulację warunków przejścia na emeryturę nauczycieli bez względu na wiek, po wykazaniu 30-letniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, lub 25-letniego okresu zatrudnienia, w którym co najmniej 20 lat przypada na pracę w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

W art. 88 ust. 1 postanowiono, że nauczyciel po spełnieniu tych warunków może przejść na emeryturę po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy. Ugruntowany jest pogląd, że jest to dodatkowe wymaganie powstania prawa do emerytury nauczycielskiej.

Nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, przejść na emeryturę.

Ponadto problematykę zaliczania do pracowniczego stażu pracy okresów pracy w gospodarstwie rolnym regulują przepisy ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310 ze zm.)

Jak wynika z art. 1 ust. 1 ustawy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:

1. okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2. przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3. przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) Ustawa o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz

Specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
www.gogojewicz.com