Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Jestem w ciąży, a lekarz zalecił mi zrezygnować z dalszej pracy, wysyłając na zwolnienie lekarskie. W związku z tym, że prowadzę działalność w wynajętym lokalu i muszę opłacać dzierżawę jestem zmuszona do likwidacji działalności. Proszę o podpowiedź, jak ZUS będzie naliczał mi świadczenie po ustaniu działalności gospodarczej? Od czego ZUS je nalicza? Od płaconych składek, czy tak jak w przypadku ustania zatrudnienia od średniej krajowej? Dodam, że opłacałam dotąd dobrowolną składkę chorobową.

Odpowiedzi udziela Przemysław Gogojewicz specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych:

Tak. Zgodnie z art. 30 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek macierzyński przysługuje nawet po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, a zatem w sytuacji likwidacji działalności gospodarczej.

Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży:

1. wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
2. z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.

Zasiłek macierzyński przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie.

Warto wiedzieć, że osoby, które pobierają zasiłek macierzyński a jednocześnie prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności.

Osoby opłacające składki wyłącznie za siebie mają obowiązek składania co miesiąc deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA) podając w niej jako tytuł do ubezpieczenia jeden z niżej wymienionych kodów:

• 05 10 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
• 05 12 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
• 05 70 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia
• 05 72 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (stosuje się do wypełniania dokumentów dotyczących okresu od dnia 1 stycznia 2008 r.).

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która z tytułu podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego nawet wówczas, gdy kontynuuje działalność gospodarczą.

Osoba taka nie podlega wyrejestrowaniu z ubezpieczeń społecznych oraz z ubezpieczenia zdrowotnego. Ma ona wówczas obowiązek składania, co miesiąc deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

W deklaracji należy wykazać zerową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstawę wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne, określoną w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2008 r. Nr 164 poz. 1027) dla tej kategorii osób tj. 75 % przeciętnego wynagrodzenia.

W przypadku zatrudniania pracowników, do deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA - oprócz raportów imiennych - powinien zostać dołączony imienny raport miesięczny ZUS RSA z kodem świadczenia/przerwy 311 za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2005 r. Nr 31 poz. 267 ze zm.).

Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz

Specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
www.gogojewicz.com