Jestem nauczycielem. W latach 1982-1984 odbyłem służbę wojskową (1 rok i 9 miesięcy). Od 1.09.1984 do dnia dzisiejszego pracuję w szkole specjalnej. Na koniec 2008 roku mam udokumentowane 24 lata i 4 miesiące pracy w szkole specjalnej i służbę wojskową, co daje łącznie 26 lat i 1 miesiąc stażu. Chciałbym się dowiedzieć, czy wojsko zaliczone zostanie mi do stażu emerytalnego? I czy nabyłem uprawnienia do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek?

Odpowiedzi udziela Przemysław Gogojewicz, ekspert w zakresie prawa cywilnego:

TAK. Z powyższych okoliczności wynika bezsprzecznie, iż może Pan starać się o emeryturę nauczycielską. Okres czynnej służby wojskowej (zasadniczej) należy traktować jako okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu (emerytalnemu) z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wynika to wprost z wyroku Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 22 października 2009 r. I UK 126/2009. Zatem nauczycielowi starającemu się o świadczenie emerytalne należy zaliczyć dwa lata służby wojskowej.

Natomiast zgodnie z przepisami art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela wynika, że:

• nauczyciele w rozumieniu art. 3 pkt 1 Karty Nauczyciela, mający 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, 
• nauczyciele klas, szkół, placówek i zakładów specjalnych mający 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, 

mogą - po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy - przejść na emeryturę. 

Emerytura nauczycielska jest świadczeniem nabywanym przez nauczyciela bez względu na wiek po osiągnięciu wymaganego stażu ubezpieczeniowego i rozwiązaniu stosunku pracy. 

Warunki nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej sprowadzają się do wymogu: 

1. osiągnięcia określonego stażu ubezpieczeniowego,
2. rozwiązania stosunku pracy. 

Staż ubezpieczeniowy niezbędny do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej składa się z okresu wykonywania pracy w szczególnym charakterze (nauczycielskiej) ustalonego na 20 lat i z okresu zatrudnienia „ogólnego” pozwalającego osiągnąć 30-letni staż ubezpieczeniowy. Jeżeli praca nauczycielska wykonywana była przez 20 lat w szkolnictwie specjalnym, uzupełnienie stażem ogólnym ma nastąpić do 25 lat zatrudnienia.

Należy zauważyć, że przepis posługuje się określeniem „okres zatrudnienia”, a nie „okres składkowy i nieskładkowy”. Okres zatrudnienia to tradycyjnie w terminologii ubezpieczeniowej okres pozostawania w stosunku pracy. Okres zatrudnienia mógł być uzupełniony okresami równorzędnymi i zaliczanymi. Tymi pojęciami operowały ustawy uchwalone przed 17 października 1991 r.

Wszystkie późniejsze ustawy, w tym obecna ustawa emerytalna, na potrzeby ustalania stażu ubezpieczeniowego wyróżniają okresy składkowe i nieskładkowe oraz wymagają określonej ich proporcji. Dokonując tej zmiany, ustawodawca nie przeniósł jej jednak do Karty Nauczyciela. Należy więc przyjąć, że na gruncie KN staż do prawa do emerytury nauczycielskiej ma składać się wyłącznie z okresów zatrudnienia, czyli pozostawania w stosunku pracy nauczycielskiej przez minimum 20 lat i pozostawania w innych stosunkach pracy przez okres uzupełniający staż do 30 lat. 

W odniesieniu do stażu szczególnego (pracy nauczycielskiej) ustawodawca posługuje się zwrotem „wykonywanie pracy”, co uzasadnia twierdzenie, że uwzględnić należy tylko okresy faktycznego świadczenia pracy. 

Podstawa prawna:
Art. 88.1 ustawy karta nauczyciela ( Dz. U z 2006 Nr 97 poz. 674 ze zm.)
art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz

Specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
www.gogojewicz.com