Pytanie Czytelnika: Świadczenie przedemerytalne a odprawa emerytalna

W wyroku z dnia 2 październik 1990 r. I PR 283/90, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż pracownik, który pobrał odprawę emerytalną, a następnie, w związku z ponownym zatrudnieniem i ponownym przejściem na emeryturę, uzyskał prawo do odprawy emerytalnej od ostatniego pracodawcy - odprawa ta przysługuje w ograniczonym zakresie.

Dodatkowa, „uzupełniająca” odprawa przysługuje również pewnym wyodrębnionym grupom pracowników, którzy otrzymują odprawę emerytalno-rentową na podstawie przepisów szczególnych. Przyznanie odprawy jest wymagane tylko w przypadku jej ustalania w wysokości wyższej niż wynikająca z układu zbiorowego.

Na podstawie art. 24126 § 2 kodeksu pracy układ zbiorowy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2 kodeksu pracy oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy. Zaznaczyć przy tym należy, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego warunki wynagradzania za pracę to całokształt sytuacji prawnej pracownika w tym zakresie. W pojęciu tym mieszczą się przede wszystkim zasady nabywania prawa, ustalania wysokości i wypłaty wynagrodzenia za pracę - wynagrodzenia zasadniczego, dodatków, premii, dopłat.

Poza wynagrodzeniem za pracę pracownikowi przysługują inne należności i świadczenia związane z pracą. Warunki nabywania do nich prawa, ustalania ich wysokości i zasad wypłaty, warunkami wynagradzania jednak już nie są. Wynika to wprost z niektórych przepisów zawartych w dziale trzecim kodeksu pracy, w których „warunki wynagradzania” przeciwstawia się jednoznacznie „innym świadczeniom związanym z pracą”. Odprawy, w tym odprawa rentowa, nie mają charakteru wynagrodzenia. Należą one do kategorii innych świadczeń związanych z pracą.

Co do tej kwestii orzecznictwo Sądu Najwyższego jest utrwalone, a doktryna zgodna. Znaczy to, że zakładowy układ zbiorowy pracy może regulować świadczenia tego rodzaju dla osób zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Odprawy przewidziane w układzie przysługują tym osobom na zasadach i w wysokości wynikających z jego postanowień chyba, że w odniesieniu do nich zastosowanie układu zostało wyraźnie wyłączone. 

Podstawa prawna:
Ustawa kodeks pracy ( Dz. U. z 1998 Nr 21 poz. 94 ze zm.)

Przemysław Gogojewicz

Specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
www.gogojewicz.com