Co kryje się pod pojęciem strefy zamieszkania?

Strefa zamieszkania to pojęcie znane każdemu kierowcy. Zapewnia osobom niezmotoryzowanym szczególne przywileje, zmuszając kierującego do szczególnej uważności i ostrożności. Pozwala pieszym korzystać z dodatkowych uprawnień, których nie mają w innych obszarach drogi. Sprawdź, jakimi prawami rządzą się strefy zamieszkania!

Czym jest strefa zamieszkania?

Strefa zamieszkania to specjalnie wydzielony obszar znajdujący się np. na osiedlu mieszkaniowym, w obrębie zabudowy jednorodzinnej lub w centralnej części miejscowości. Ma na celu zapewniać bezpieczeństwo dorosłym i dzieciom, którzy przemieszczają się pieszo (spacerują, idą do szkoły, robią zakupy, bawią się).
Zgodnie z przepisami (art. 2 pkt 16 ustawy Prawo o ruchu drogowym) strefa zamieszkania to przestrzeń obejmująca drogi publiczne wraz z pozostałymi typami dróg (np. wewnętrznymi). W jej obrębie obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego. Wjazd do strefy zamieszkania jest oznaczony dość charakterystycznym niebieskim znakiem informacyjnym ''D-40'', a wyjazd — ''D-41''. Przedstawiają one dom, pojazd, idącą osobę dorosłą i dziecko grające w piłkę.
Obowiązek zarządzania ruchem na drogach strefy zamieszkania (z wyjątkiem dróg publicznych) należy do podmiotów administrujących tymi drogami. W praktyce zarządcami stref zamieszkania są często jednostki niezwiązane z ruchem drogowym.

Zasady obowiązujące pieszych w strefie zamieszkania

W 2022 roku odnotowano niemal 4800 wypadków z udziałem pieszych. Władze i służby dokładają wszelkich starań, aby zminimalizować liczbę niebezpiecznych incydentów na drodze z udziałem przechodniów. Wyrazem tego są liczne akcje informacyjne i edukacyjne, zmiany w infrastrukturze drogowej (kładki, tunele, podwyższone przejścia) czy instalowanie dodatkowego oświetlenia. W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców osiedli mieszkaniowych powstają również specjalne strefy zamieszkania, w których szczególne przywileje mają piesi.

Jako pieszy masz pierwszeństwo przed pojazdami

Co do zasady piesi muszą przemieszczać się wyznaczonym do tego obszarem drogi — chodnikiem lub poboczem. Reguła ta nie ma jednak zastosowania w strefach zamieszkania, gdzie przechodzień może poruszać się swobodnie po całej szerokości jezdni. Co więcej, ma pierwszeństwo przed pojazdami. Oznacza to, że kierujący samochodem musi umożliwić mu swobodne przemieszczanie się, niezależnie od sytuacji. Dlatego w strefach zamieszkania często nie maluje się na jezdni przejść dla pieszych.

Dzieci do 7 lat mogą korzystać z drogi bez opieki

Art. 43. ustawy Prawo o ruchu drogowym jednoznacznie stwierdza, że dziecko w wieku poniżej 7 lat może korzystać z drogi wyłącznie pod opieką. Pieczę nad maluchem powinna wówczas sprawować osoba, która ukończyła 10. rok życia. Przepis ten ma jednak 2 wyjątki. Pierwszym z nich jest poruszanie się po drodze dla pieszych, dzięki czemu dzieci mające mniej niż 7 lat mogą samodzielnie przemieszczać się w obrębie chodnika. Drugi wyjątek mówi o tym, że maluchy w podanej grupie wiekowej mogą poruszać się samodzielnie po drodze znajdującej się w obrębie strefy zamieszkania.

Przepisy dotyczące kierowców w strefie zamieszkania

Strefa zamieszkania w pewnym sensie uprzywilejowuje pieszych. Dlatego kierowcy mijający znak „D-40'' powinni zachować szczególną ostrożność. Czujność i przestrzeganie przepisów pozwolą uniknąć stresowych sytuacji, zatrzymania przez funkcjonariuszy za złamanie zasad drogowych, stłuczki czy potrącenia pieszego. Wystarczy zapamiętać kilka informacji, aby uchronić się przed konsekwencjami wynikającymi z nieprawidłowego przemieszczania się po strefie zamieszkania.

Zwolnij po wjeździe do strefy zamieszkania

Rozpędzanie samochodu i zwiększanie jego prędkości to stosunkowo łatwa do opanowania czynność. Znacznie trudniej przebiega hamowanie, zwłaszcza nagłe i w trudnych warunkach pogodowych. Zauważyłeś niebieski znak informujący o strefie zamieszkania? W takim razie od razu zdejmij nogę z gazu. Zapamiętaj, że zgodnie z  art. 20 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym na tym szczególnym obszarze obowiązuje ograniczenie prędkości do 20 km/h. Tak niska dopuszczalna wartość ma chronić pieszych, dorosłych i dzieci, przed utratą życia lub zdrowia na skutek zderzenia z pojazdem. Przemieszczając się w tempie 20 km/h, droga hamowania Twojego auta na suchej szosie wyniesie ok. 2,5 m. Ta odległość na ośnieżonej jezdni wydłuży się dwukrotnie, a na oblodzonej — nawet czterokrotnie. Wpływ na drogę hamowania ma również czas reakcji kierowcy, na co oddziałuje widoczność, kondycja psychiczna i fizyczna, ewentualna wada wzroku.

Parkuj tylko w wyznaczonych miejscach

Przepisy ruchu drogowego pozwalają na parkowanie poza wyznaczonymi do tego miejscami, np. na jezdni lub na chodniku, o ile są spełnione określone warunki. Przykładowo, zostawiając auto na ulicy trzeba zadbać o jego odpowiednią widoczność dla pozostałych uczestników ruchu. Ponadto parkowanie na jezdni dopuszcza się wyłącznie w terenie zabudowanym. Istnieją również okoliczności, które uniemożliwiają ustawienie auta w danej lokalizacji. Tak jest np. w strefach zamieszkania, gdzie można parkować wyłącznie w wyznaczonych do tego miejscach (art. 49 ust. 2 pkt. 4 ustawa Prawo o ruchu drogowym). Takie parkingi są oznaczone znakami lub geometrycznie (zatoki postojowe).
Pozostawienie pojazdu poza miejscem postojowym może skutkować interwencją Straży Miejskiej lub Policji. Te organy porządku publicznego są upoważnione do egzekwowania przepisów określonych w ustawie Prawo o Ruchu Drogowym i mogą np. założyć blokady na koła lub w skrajnych przypadkach — zlecić odholowanie auta na koszt właściciela.

Ustąp pierwszeństwa przy wyjeździe

Strefę zamieszkania należy traktować jako obszar „podporządkowany” względem innych dróg. Oznacza to, że wyjeżdżając np. z osiedla domków jednorodzinnych i przekraczając znak D-41, musisz ustąpić pierwszeństwa wszystkim innym pojazdom i uczestnikom ruchu.

Uważaj na progi zwalniające

Na drogach często stosuje się tzw. elementy uspokajania ruchu. Do najchętniej wykorzystywanych w przestrzeni miejskiej należą progi zwalniające, które cechują się dużą efektywnością, niewielkim kosztem i łatwością montażu. Przeważnie mają one postać poprzecznej wypukłości wykonanej z gumy, asfaltu lub kostki. Mają za zadanie zmniejszać prędkość pojazdów poruszających się po jezdni. Zmuszają kierowcę do zredukowania prędkości do ok. 20-30 km/h. Przejazd przez próg bez wcześniejszego zwolnienia najczęściej skutkuje podbiciem kół i nieprzyjemnym uczuciem u osób przebywających w kabinie auta.
Progi zwalniające mogą być umieszczane wyłącznie w terenie zabudowanym, a ich lokalizację należy zasygnalizować za pomocą odpowiedniego znaku ostrzegawczego (A-11a0). Ponadto na danym obszarze powinno obowiązywać ograniczenie prędkości umożliwiające łagodne przejechanie przez próg. Zasada dotycząca ustawiania znaków pionowych nie dotyczy jednak stref zamieszkania. W takim obszarze o położeniu poprzecznych  wypukłości na jezdni mających zredukować prędkość nie trzeba ostrzegać. 

Zwróć uwagę na skrzyżowania równorzędne

Skrzyżowania równorzędne to takie, na których nie ma określonego pierwszeństwa przejazdu. Do ich oznakowania wykorzystuje się znak „A-5". W niektórych sytuacjach w miejscu krzyżowania się dróg może też nie być żadnych dodatkowych symboli. Wówczas należy kierować się tzw. zasadą prawej ręki. Funkcjonuje zasada, że wszystkie przecięcia dróg znajdujące się wewnątrz strefy zamieszkania są skrzyżowaniami równorzędnymi.

Podsumowanie

• Strefa zamieszkania to obszar, po którym pieszy może się swobodnie poruszać i ma pierwszeństwo przed pojazdami.
• Strefy zamieszkania znajdują się przeważnie na dużych osiedlach mieszkaniowych.
• Wjazd do strefy zamieszkania symbolizuje znak informacyjny „D-40”, a wyjazd — „D-41”.
• W strefie zamieszkania obowiązuje ograniczenie prędkości do 20 km/h, a progi zwalniające nie muszą być oznakowane.
• Dzieci do 7. roku życia mogą przemieszczać się po strefie zamieszkania bez opieki.
• Wyjeżdżając ze strefy zamieszkania, trzeba ustąpić pierwszeństwa innym uczestnikom ruchu.