Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie, czyli podstawowe manewry w ruchu drogowym

Podczas jazdy samochodem kierowca wykonuje wiele manewrów. Wśród stałych elementów każdej podróży znajdują się m.in. wymijanie, omijanie i wyprzedzanie. Nieumiejętne przeprowadzenie którejkolwiek z tych czynności może prowadzić do stworzenia zagrożenia na drodze, a w konsekwencji do zderzenia z innym uczestnikiem ruchu. Czym różnią się od siebie wymijanie, omijanie i wyprzedzanie? Jak poprawnie wykonać każdy z tych manewrów? Sprawdź!

Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie, czyli podstawowe manewry w ruchu drogowym

Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie to podstawowe manewry wykonywane podczas kierowania samochodem. Są niezbędne do płynnej i bezpiecznej jazdy. Za przekazanie wskazówek dotyczących ich poprawnego przeprowadzenia odpowiadają instruktorzy w ośrodkach szkolenia kierowców.
Mimo godzin spędzonych podczas kursu na szlifowaniu do perfekcji omijania, wymijania i wyprzedzania, sporo osób nadal ma problem zarówno z rozróżnieniem tych manewrów, jak i z ich poprawnym wykonaniem. Skutkiem tego są liczne zdarzenia drogowe stanowiące zagrożenie dla zmotoryzowanych uczestników ruchu, pieszych i rowerzystów. Aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji, warto przestrzegać zasady szczególnej ostrożności. Poprzez zachowanie odpowiedniej koncentracji i uwagi podczas omijania, wymijania i wyprzedzania można zapobiec spowodowaniu wypadku czy kolizji. Tym samym można uchronić siebie i innych przed szkodami zdrowotnymi bądź materialnymi.

Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie — czym się różnią?

Prawna definicja poszczególnych manewrów znajduje się w art. 2 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z zapisami zawartymi w przepisach:

• wymijanie to przejeżdżanie obok pojazdu bądź uczestnika ruchu drogowego przemieszczającego się w przeciwnym kierunku;
• omijanie polega na przejeżdżaniu obok pozostającego w bezruchu pojazdu, uczestnika ruchu drogowego lub przeszkody;
• wyprzedzanie to przejeżdżanie obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.

Podstawową różnicą zauważalną na pierwszy rzut oka jest fakt, że wymijanie i wyprzedzanie wykonuje się względem przemieszczających się obiektów. Z kolei omijanie dotyczy wyłącznie nieruchomych pojazdów, ludzi czy przedmiotów. Należy pamiętać, że podczas wykonywania każdego z tych manewrów trzeba przestrzegać określonych zasad. Ponadto przeprowadzanie wymijania, wyprzedzania czy omijania w niektórych sytuacjach może być zabronione.

Manewr omijania

Manewr omijania pozwala kontynuować zaplanowaną trasę mimo pojawiania się na drodze przeszkód o różnym charakterze. Jego przeprowadzenie staje się konieczne np. przy napotkaniu auta zaparkowanego na poboczu. Z omijaniem ma się często do czynienia również podczas przejeżdżania obok autobusu zatrzymującego się na przystanku bez zatoczki czy przy robotach drogowych. Wówczas, gdy na jezdni stoi ciężki sprzęt lub pachołki albo znajdują się tam robotnicy, należy w bezpieczny sposób obok nich przejechać. Jak to zrobić? Okazuje się, że wielu kierowców nie zna odpowiedzi na to pytanie. Taki wniosek nasuwa się po przeanalizowaniu statystyk dotyczących wypadków i kolizji. W 2022 roku aż 421 zdarzeń drogowych miało miejsce podczas wykonywania manewru omijania, na skutek czego zginęły 43 osoby i 447 zostało rannych.

Bezpieczne omijanie, czyli jakie?

Mogłoby się wydawać, że omijanie należy do najprostszych czynności wykonywanych przez kierowcę w ruchu drogowym. Mimo to w trakcie wykonywania tego manewru należy pamiętać o zachowaniu bezpiecznego odstępu od samochodu, człowieka lub przeszkody. Warto również zasygnalizować omijanie kierunkowskazem i odpowiednio zredukować prędkość. Jeśli manewr mógłby doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji zagrażającej czyjemuś życiu lub zdrowiu, trzeba natychmiast z niego zrezygnować. Ponadto, jeśli omijanie wymaga zmiany pasa ruchu, kierowca musi upewnić się, że nie jest przez kogoś wyprzedzany.

Pamiętaj! Nie wolno omijać pojazdu stojącego przed przejściem i ustępującego pierwszeństwa pieszemu ani auta oczekującego na otwarcie rogatek przed przejazdem kolejowym bądź tramwajowym. Ponadto omijanie auta z włączonym lewym kierunkowskazem można przeprowadzić wyłącznie z prawej strony.

Manewr wymijania

Przejeżdżanie obok innych uczestników ruchu poruszających się w przeciwnym kierunku to codzienność każdego kierowcy. Należy jednak pamiętać, aby nie stracić przy tym uwagi i nie przyczynić się np. do niebezpiecznego zmniejszenia dystansu od wymijanego auta. Przy przejeżdżaniu obok siebie na bardzo wąskiej drodze najlepiej zmniejszyć prędkość do minimum. W razie potrzeby można też zjechać na pobocze i na chwilę się zatrzymać. W ten sposób da się uniknąć bezpośredniego kontaktu z innym samochodem i ustrzec się np. od urwania czy otarcia lusterka. Kto ma wtedy pierwszeństwo? Co do zasady w takiej sytuacji jako pierwszy zawsze jedzie pojazd mający przed sobą wolny pas. Czasem kolejność przejazdu przez wąski odcinek drogi regulują znaki drogowe. Może to mieć miejsce np. na niewielkim moście nad górskim potokiem. Wtedy o pierwszeństwie informuje znak D-5, a o konieczności ustąpienia przejazdu — znak B-31.

Wymijanie — o czym trzeba pamiętać?

Wymijanie to manewr, który sprawia kierowcom najmniej problemów. Ważne, aby zachować odpowiednią odległość od wymijanego pojazdu i dobrze ocenić ilość dostępnego na jezdni miejsca. Ponadto podczas podróży w warunkach nocnych, z zapalonymi tzw. długimi światłami drogowymi, przy wymijaniu należy pamiętać o przełączeniu ich na światła mijania. Pozwoli to zminimalizować oślepienie i dyskomfort u kierowcy jadącego z naprzeciwka, umożliwiając tym samym bezpieczne wykonanie manewru.

Manewr wyprzedzania

Wyprzedzanie to niebezpieczny manewr, który wymaga od kierowcy dużej wprawy i dobrej oceny sytuacji. Polega na przejechaniu obok pojazdu poruszającego się w tym samym kierunku. Jest szczególnie trudny na drodze dwupasmowej i dwukierunkowej, gdzie podczas wyprzedzania trzeba wyjechać na przeciwny pas ruchu. Wyprzedzanie często wymaga też znacznego zwiększenia prędkości. 

Wyprzedzanie — krok po kroku

Manewr wyprzedzania można wykonać w 3 krokach.
Krok 1. Polega na przeanalizowaniu sytuacji i przygotowaniu do wyprzedzania. Na tym etapie kierowca musi ocenić, czy może wykonać manewr w sposób niezakłócający płynności ruchu innych uczestników i czy będzie to bezpieczne. Powinien zwrócić szczególną uwagę na widoczność i upewnić się, czy pojazdy jadące przed i za samochodem nie zasygnalizowały zamiaru wyprzedzania.
Krok 2. Jeśli warunki na drodze pozwalają na wyprzedzanie, należy przyspieszyć i minąć auto poruszające się w tym samym kierunku.
Krok 3. Należy jak najszybciej wrócić na odpowiedni pas. Przed tym kierowca powinien upewnić się, że odległość od wyprzedzanego auta jest odpowiednio duża.

Uwaga! Wyprzedzanie powinno się odbywać z lewej strony z wyjątkiem sytuacji, w której kierowca jadący z przodu sygnalizuje zamiar skrętu w lewo. Możliwość wyprzedzania z prawej strony dopuszcza się również w sytuacji, gdy przed jadącym porusza się pojazd szynowy.

Kiedy nie wolno wyprzedzać?

Nie wyprzedzaj, gdy:

• dojeżdżasz do wierzchołka wzniesienia;
• pokonujesz ostry zakręt oznaczony znakami ostrzegawczymi;
• zbliżasz się do przejścia dla pieszych;
• przejeżdżasz przez przejście kolejowe lub tramwajowe;
• panujące warunki pogodowe ograniczają widoczność (mgła, deszcz, śnieżyca).

Za złamanie zakazu wyprzedzania grożą dość wysokie kary finansowe. Stawka grzywny wzrasta, jeśli niedozwolony manewr wykona się na przejściu dla pieszych. Ponadto ze szczególnie wysokim mandatem muszą się liczyć osoby, które w ciągu 2 lat zostaną dwukrotnie zatrzymane za popełnienie tego samego wykroczenia związanego z niedozwolonym wyprzedzaniem.

Omijanie, wymijanie, wyprzedzanie — podsumowanie

Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie — każdy z tych manewrów wymaga skupienia i doskonalenia odpowiednich umiejętności. Nawet chwilowe rozkojarzenie może skończyć się stłuczką lub wypadkiem. Aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji, warto zadbać o odpowiedni poziom koncentracji, nawet w czasie omijania nieporuszającego się obiektu. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko spowodowania zdarzenia drogowego i zwiększa szanse na bezpieczne dotarcie do celu.