Kończy się czas zasiewu pól – rolnicy zabezpieczają uprawy przed zimą

Rolnicy kończą czas zasiewu pól uprawami ozimymi. Na co narażone są oziminy i jak się uchronić przed stratami?

Oziminy – uprawy o długim cyklu rozwojowym

Rośliny ozime (inaczej oziminy) charakteryzują się tym, że do przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebują okresu niskich temperatur (tak zwanej jarowizacji), występujących zimą. Plon zbierany jest z kolei w lecie, więc rośliny muszę być jednocześnie dostosowane do okresów suszy i wysokich temperatur, które przypadają na końcową fazę ich wegetacji.

Optymalny termin siewu

Optymalny termin siewu zbóż ozimych (z wyjątkiem jęczmienia, który powinno się wy¬siewać w drugiej dekadzie września) przypada na 3 dekadę września. W Polsce po¬łudniowo-zachodniej optimum przesunięte jest na 1 dekadę października, choć przy długiej i ciepłej jesieni dobre efekty produkcyjne przynosi wysiew w ostatnich dniach października, a nawet w pierwszej dekadzie listopada.

Optymalny termin siewu rzepaku zależy od regionu i przypada: w północno - wschodniej Polsce na okres od 5 - 15 sierpnia, w pasie środkowym – na drugą dekadę sierpnia, a w części zachodniej i południowej nie później niż 25 - 30 sierpnia.

Warunek dobrego przezimowania

Dotrzymanie optymalnego terminu siewu (oczywiście wraz z wypełnieniem innych wymagań agrotechnicznych takich jak prawidłowe przygotowanie roli do siewu, czy odpowiednie zagęszczenie nasion na metrze kwadratowym pola) powoduje, że rośliny wchodzą w okres zimy odpowiednio rozwinięte – tj. na tyle wykształcone, aby przetrwały okres niskich temperatur.

W jakiej postaci rośliny zimują?

Rzepak powinien wejść w okres zimowy mając dobrze rozwinięty korzeń palowy i nisko osadzoną rozetę liściową składającą się z 8-10 liści. Wówczas stożek wzrostu, który na wiosnę sprawi, ze rzepak gwałtownie wybuja, znajduje się na pograniczu pędu nadziemnego i podziemnego i jest dobrze osłonięty, co powoduje większą mrozoodporność i zimotrwałość
rzepaku.

Jeżeli chodzi o zboża to wchodzą one w okres zimowy w postaci nierozkrzewionej, czyli w postaci jednego lub źdźbła, lub rozkrzewionej, czyli rozgałęzione tak, aby z jednego ziarna powstało kilka kłosów. Pszenica, krzewi się jeszcze w jesieni, żyto, jęczmień i pszenżyto – na wiosnę.Z drogi, bo taką postać plantacji zbóż najczęściej widzimy jadąc samochodem, pole wygląda jak porośnięte ciemno zieloną trawą.

Warunki pogodowe powodem strat w uprawach

Optymalne warunki pogodowe dla początkowej fazy wegetacji roślin ozimych to słoneczna i chłodna jesień sprzyjająca hartowaniu roślin. Najlepiej, aby następnie temperatura stopniowo się obniżała, a okresowi mrozów towarzyszyły opady śniegu. Niestety nie jest to czynnik, na który mamy wpływ. W produkcji rolniczej często dochodzi do strat w plonie wywołanych złym przezimowaniem roślin.

Najbardziej niebezpieczne dla roślin są mroźne temperatury przy jednoczesnym braku pokrywy śnieżnej lub jej cienkiej warstwie. Zagrożeniem są też silne i mroźne wiatry, które uniemożliwiają roślinom pobieranie wody. Zbyt wysokie temperatury zimą prowadzą do przedwczesnego wzrostu roślin i narażenie ich na wymarznięcie w przypadku gwałtownego obniżenia temperatury.

Więcej na temat skutków złego przezimowania>>

Ubezpieczenie dofinansowane z budżetu państwa

Na szczęście od skutków złego przetrwania zimy rolnicy mogą ubezpieczyć swoje uprawy. Ujemne skutki przezimowania to jedno z pięciu ryzyk wymienionych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.). Za ubezpieczenie upraw od tego ryzyka połowa składki jest finansowana z budżetu państwa. Rolnik, który spełnia wymogi małego i średniego przedsiębiorcy ponosi tylko 50 procent kosztu ubezpieczenia.

Więcej o dotowanych ubezpieczeniach upraw>> 

Ujemne skutki przezimowania - definicja ustawowa

Ryzyko ujemnych skutków przezimowania zostało precyzyjnie zdefiniowane w ustawie:

--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ujemne skutki przezimowania oznaczają szkody spowodowane wymarznięciem,
wymoknięciem, wyprzeniem, wysmaleniem lub wysadzeniem roślin, w okresie od
dnia 1 grudnia do dnia 30 kwietnia, polegające na całkowitym lub częściowym
zniszczeniu roślin lub całkowitej utracie plonu lub jego części;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Należy tu zwrócić uwagę na okres odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeń, który mimo umowy ubezpieczenia zawieranej formalnie na rok ogranicza swoją odpowiedzialność za złe przezimowanie od początku grudnia do końca kwietnia.


Zofia Dmochowska