Rozmowa z Jackiem Bielaczykiem, Dyrektorem Oddzia³u Wroc³aw Grupy Concordia, na temat rynku ubezpieczeñ rolnych w Polsce, stanu obecnego i perspektywach rozwoju oraz ofercie Grupy Concordia dla rolników.
Ubezpieczenia dla rolników to szerokie zagadnienie. Proszê wyja¶niæ, jak± ofertê dla rolników ma Grupa Concordia?
Grupa Concordia specjalizuje siê w ubezpieczeniach dla bran¿y rolniczej. Postawili¶my na wiedzê i do¶wiadczenie w okre¶lonych obszarach. Czerpiemy je od naszego udzia³owca, który jest czo³owym ubezpieczycielem upraw rolnych u naszych zachodnich s±siadów - Vereinigte Hagel Versicherung VvaG. Ju¿ od dwunastu lat ubezpieczamy rolników i ich maj±tek w Polsce.
Rolnik mo¿e siê u nas ubezpieczyæ kompleksowo i skorzystaæ z ubezpieczeñ obowi±zkowych, do których nale¿± ubezpieczenia budynków w gospodarstwie od ognia i innych ¿ywio³ów, ubezpieczenie odpowiedzialno¶ci cywilnej z tytu³u posiadania gospodarstwa rolnego oraz ubezpieczenie OC komunikacyjne dotycz±ce pojazdów rolniczych.
Aby jednak w pe³ni zabezpieczyæ siê przed skutkami nieprzewidzianych zdarzeñ, gospodarstwo rolne powinno korzystaæ z ubezpieczeñ dobrowolnych, które stanowi± dope³nienie ubezpieczeñ wymaganych przez ustawê. Ze wzglêdu na swój obowi±zkowy charakter i nisk± z konieczno¶ci sk³adkê, ubezpieczenia obowi±zkowe maj± do¶æ okrojony zakres i nie odnosz± siê do ka¿dego rodzaju mienia.
W¶ród ubezpieczeñ dobrowolnych na szczególn± uwagê zas³uguj± ubezpieczenia maszyn i sprzêtu rolniczego od ognia oraz innych zdarzeñ losowych oraz od kradzie¿y – tzw. Agro Casco, które jest odpowiednikiem Auto Casco z tym, ¿e dotyczy pojazdów rolniczych.
Wa¿ne miejsce w strukturze portfela ubezpieczeñ sprzedawanych przez Grupê Concordiê zajmuj± ubezpieczenia upraw. Najwiêksz± popularno¶ci± w¶ród rolników ciesz± siê ubezpieczenia upraw rolnych z dop³at± z bud¿etu Pañstwa.
W jaki sposób funkcjonuj± dotowane ubezpieczenia dla rolników?
Od 2008 roku ka¿dy rolnik, który otrzymuje dop³aty bezpo¶rednie, ma obowi±zek zawarcia umowy ubezpieczenia upraw od jednego z 5 ryzyk obowi±zkowych. S± to: grad, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, powód¼ lub susza.
Najczê¶ciej kupowane s± ubezpieczenia chroni±ce uprawy od ryzyka ujemnych skutków przezimowania, wiosennych przymrozków i gradobicia. Tak± ochronê wykupuj± przede wszystkim producenci zbó¿ i rzepaku.
Ubezpieczeniem nale¿y obj±æ nie mniej ni¿ 50 procent powierzchni upraw rolnych. Ubezpieczenie z dop³at± bud¿etu pañstwa mo¿e zawrzeæ producent rolny, czyli rolnik (osoba fizyczna) lub przedsiêbiorstwo, które spe³nia wymogi okre¶lone dla ma³ych i ¶rednich przedsiêbiorstw. Wówczas obejmuje go dop³ata w wysoko¶ci 50 procent sk³adki za ubezpieczenie w zakresie ustawowym. Dop³ata z bud¿etu pañstwa jest przekazywana bezpo¶rednio do towarzystwa ubezpieczeñ ³±cznie za wszystkie zawarte w danym roku umowy ubezpieczenia. Rolnik p³aci po³owê sk³adki i otrzymuje polisê.
Grupa Concordia posiada ofertê ubezpieczeñ dla rolników. Czy planuj± Pañstwo wprowadzenie jeszcze innych, dodatkowych produktów skierowanych dla tej grupy Klientów?
Nasza oferta ubezpieczeñ dla bran¿y rolnej ju¿ jest bardzo szeroka. Rolnik mo¿e wykupiæ u nas kompleksowe ubezpieczenia chroni±ce jego gospodarstwo przed szkodami masowymi, maj±cymi charakter klêsk ¿ywio³owych (np. huragany, powodzie, gradobicia oraz po¿ary), jak równie¿ jednostkowymi - takimi, jak np. kradzie¿ i uszkodzenia maszyn rolniczych.
Ca³y czas monitorujemy rynek i reagujemy na pojawiaj±ce siê w sektorze rolnym potrzeby ubezpieczeniowe. Nowo¶ci± w naszej ofercie jest mo¿liwo¶æ ubezpieczenia maszyn rolniczych od zniszczeñ i kradzie¿y poza miejscem postoju czy gara¿owania. Obecnie ci±gnik, kombajn czy inna maszyna rolnicza jest chroniona bez wzglêdu na to, czy do szkody dosz³o na ogrodzonym terenie w obrêbie gospodarstwa, czy te¿ na polu podczas pracy maszyny.
Je¿eli chodzi o nowe produkty dla rolników, to wymieni³bym tu przede wszystkim ubezpieczenia na ¿ycie oraz NNW skierowane do rolników i ich rodzin. Oczywi¶cie musz± byæ to produkty o stosunkowo preferencyjnych sk³adkach ubezpieczeniowych, poniewa¿ trzeba wzi±æ pod uwagê trudn± sytuacjê materialn± wielu rolników. Taki program ubezpieczeñ skierowanych do bran¿y rolniczej chcemy rozpropagowaæ na szerok± skalê.
Jak ocenia Pan rozwój segmentu ubezpieczeñ rolniczych w Polsce?
Segment dynamicznie siê rozwijaj±cy z du¿ym potencja³em. Za przyk³ad mo¿e pos³u¿yæ nam rynek ubezpieczeñ upraw.
Szacunkowa powierzchnia gruntów ornych w Polsce to ok. 11,5 mln ha. Liczba zarejestrowanych gospodarstw rolnych kszta³tuje siê na poziomie oko³o 1,4 miliona, z których 13 procent siê ubezpiecza.
Nale¿y jednak podkre¶liæ, ¿e sytuacja zmienia siê z roku na rok. Wed³ug danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w roku 2006 - pierwszym roku funkcjonowania ustawy o obowi±zkowych ubezpieczeniach upraw – zawartych by³o tylko oko³o 19,5 tysi±ca umów ubezpieczenia. Dzi¶ liczba polis siêga 160 tysiêcy. Widaæ ogromny postêp w budowaniu ¶wiadomo¶ci rolników, ¿e warto siê ubezpieczaæ.
W zwi±zku z dop³atami Bud¿etu Pañstwa w przypadku klêsk ¿ywio³owych oraz niskimi karami za brak obowi±zkowych ubezpieczeñ rolniczych, wydaje siê, ¿e wielu rolników nie posiada polisy. Czy zatem mo¿na postawiæ tezê, ¿e w odró¿nieniu od agroprzedsiêbiorców, niewielu spo¶ród rolników prowadz±cych mniejsze gospodarstwa jest zainteresowanych kupnem polisy?
To prawda, ¿e ubezpieczaj± siê przede wszystkim du¿e gospodarstwa. W szczególno¶ci s± to podmioty, które w du¿ej skali produkuj± na rynek. Ale czy wynika to z braku zainteresowania polisami? Powiedzia³bym raczej, ¿e przyczyn nale¿y dopatrywaæ siê w trudnej sytuacji materialnej mniejszych gospodarstw oraz braku poczucia bezpo¶redniego zagro¿enia stratami materialnymi.
Z naszych obserwacji wynika, ¿e czêsto do zawarcia polisy dochodzi bezpo¶rednio po szkodzie w s±siednim gospodarstwie. Rolnik czêsto ubolewa, gdy po przej¶ciu gradu stwierdza, ¿e jego s±siad by³ ubezpieczony a on nie. Przygl±da siê szybkiej likwidacji szkody, rozmawia z ubezpieczonym s±siadem, który otrzyma³ odszkodowanie na konto i dzwoni do naszego agenta, aby wykupiæ polisê.
Problem polega na tym, ¿e dzieje siê to za pó¼no. Zbyt wiele osób siêga po ubezpieczenie dopiero wtedy, kiedy wyst±pi szkoda.
Straty mog± byæ bardzo dotkliwe. Podczas jednej burzy rolnik mo¿e straciæ efekt ca³orocznej pracy swojego gospodarstwa. Jego „warsztat pracy” znajduje siê „pod chmurk±”. Odszkodowania w ubezpieczeniach upraw siêgaj± nawet setek tysiêcy z³otych. Takich kwot nie sposób pokryæ z w³asnej kieszeni.
W Polsce ostatnio coraz czê¶ciej maj± miejsce anomalie pogodowe. Szczególnie zagro¿ony jest rejon Polski po³udniowej - Opolszczyzna i Dolny ¦l±sk. Dla przyk³adu, nasz dzia³ likwidacji szkód zanotowa³ w tym roku ponad 6 tysiêcy przypadków szkód w uprawach rolnych zg³oszonych g³ównie w okresie maj-lipiec. Dla porównania, w ubieg³ym roku szkód by³o zaledwie 1 800. Najbardziej pustosz±cy efekt przynios³y gradobicia, deszcze nawalne i huragany, które przesz³y nad rejonem Dolnego ¦l±ska i Opolszczyzny w lipcu bie¿±cego roku. Du¿e straty w uprawach przynios³y równie¿ przymrozki wiosenne na pocz±tku maja.
Przewidywania meteorologów nie s± optymistyczne. Gwa³towne zjawiska pogodowe maj± siê nasiliæ i wystêpowaæ czê¶ciej. Ubezpieczenie upraw jest wiêc w takiej sytuacji konieczno¶ci±.
Dotychczas do zakupu polis ubezpieczenia upraw nie zachêca³a pomoc finansowa ze strony rz±du, która w przypadku klêsk ¿ywio³owych dotyczy³a wszystkich poszkodowanych rolników bez wzglêdu na to, czy mieli wykupione ubezpieczenie.
Od 2010 roku rozporz±dzeniem Komisji Europejskiej zostaje wprowadzone znaczne ograniczenie. Rolnik który nie bêdzie mia³ zawartego ubezpieczenia upraw, bêdzie otrzymywa³ ograniczon± pomoc socjaln±.
Zgodnie z ustaw± brak ubezpieczenia mo¿e skutkowaæ na³o¿eniem kary przez jednostki samorz±dowe w wysoko¶ci 2 euro za hektar.
Jak wynika z najnowszych informacji, w³adze samorz±dowe zaczê³y kontrolowaæ rolników. W jednej z gmin w woj. Kujawsko-Pomorskim na oko³o 300 skontrolowanych, polisy nie mia³o oko³o 50 gospodarstw. Kary wynios³y od 20 do 100 z³. Warto pamiêtaæ, ¿e ubezpieczenie zbó¿ od gradobicia czêsto wi±¿e siê z zap³at± kwoty porównywalnej do równowarto¶ci 2 Euro. Po co p³aciæ karê. Lepiej mieæ ubezpieczenie.