Rynek ubezpieczeń rolnych

Rozmowa z Jackiem Bielaczykiem, Dyrektorem Oddziału Wrocław Grupy Concordia, na temat rynku ubezpieczeń rolnych w Polsce, stanu obecnego i perspektywach rozwoju oraz ofercie Grupy Concordia dla rolników.

Ubezpieczenia dla rolników to szerokie zagadnienie. Proszę wyjaśnić, jaką ofertę dla rolników ma Grupa Concordia?

Grupa Concordia specjalizuje się w ubezpieczeniach dla branży rolniczej. Postawiliśmy na wiedzę i doświadczenie w określonych obszarach. Czerpiemy je od naszego  udziałowca, który jest czołowym ubezpieczycielem upraw rolnych u naszych zachodnich sąsiadów - Vereinigte Hagel Versicherung VvaG. Już od dwunastu lat ubezpieczamy rolników i ich majątek w Polsce.

Rolnik może się u nas ubezpieczyć kompleksowo i skorzystać z  ubezpieczeń obowiązkowych, do których należą ubezpieczenia budynków w gospodarstwie od ognia i innych żywiołów, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego oraz ubezpieczenie OC komunikacyjne dotyczące pojazdów rolniczych.

Aby jednak w pełni zabezpieczyć się przed skutkami nieprzewidzianych zdarzeń, gospodarstwo rolne powinno korzystać z ubezpieczeń dobrowolnych, które stanowią dopełnienie ubezpieczeń wymaganych przez ustawę. Ze względu na swój obowiązkowy charakter i niską z konieczności składkę, ubezpieczenia obowiązkowe mają dość okrojony zakres i nie odnoszą się do każdego rodzaju mienia.

Wśród ubezpieczeń dobrowolnych na szczególną uwagę zasługują ubezpieczenia maszyn i sprzętu rolniczego od ognia oraz innych zdarzeń losowych oraz od kradzieży – tzw. Agro Casco, które jest odpowiednikiem Auto Casco z tym, że dotyczy pojazdów rolniczych. 
 
Ważne miejsce w strukturze portfela ubezpieczeń sprzedawanych przez Grupę Concordię zajmują ubezpieczenia upraw. Największą popularnością wśród rolników cieszą się ubezpieczenia upraw rolnych z dopłatą z budżetu Państwa.

W jaki sposób funkcjonują dotowane ubezpieczenia dla rolników?

Od 2008 roku każdy rolnik, który otrzymuje dopłaty bezpośrednie, ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia upraw od jednego z 5 ryzyk obowiązkowych. Są to: grad, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, powódź lub susza.

Najczęściej kupowane są ubezpieczenia chroniące uprawy od ryzyka ujemnych skutków przezimowania, wiosennych przymrozków i gradobicia. Taką ochronę wykupują przede wszystkim producenci zbóż i rzepaku.

Ubezpieczeniem należy objąć nie mniej niż 50 procent powierzchni upraw rolnych. Ubezpieczenie z dopłatą budżetu państwa może zawrzeć producent rolny, czyli rolnik (osoba fizyczna) lub przedsiębiorstwo, które spełnia wymogi określone dla małych i średnich przedsiębiorstw. Wówczas obejmuje go dopłata w wysokości 50 procent składki za ubezpieczenie w zakresie ustawowym. Dopłata z budżetu państwa jest przekazywana bezpośrednio do towarzystwa ubezpieczeń łącznie za wszystkie zawarte w danym roku umowy ubezpieczenia. Rolnik płaci połowę składki i otrzymuje polisę.

Grupa Concordia posiada ofertę ubezpieczeń dla rolników. Czy planują Państwo wprowadzenie jeszcze innych, dodatkowych produktów skierowanych dla tej grupy Klientów?

Nasza oferta ubezpieczeń dla branży rolnej już jest bardzo szeroka. Rolnik może wykupić u nas kompleksowe ubezpieczenia chroniące jego gospodarstwo przed szkodami masowymi, mającymi charakter klęsk żywiołowych (np. huragany, powodzie, gradobicia oraz pożary), jak również jednostkowymi - takimi, jak np. kradzież i uszkodzenia maszyn rolniczych.

Cały czas monitorujemy rynek i reagujemy na pojawiające się w sektorze rolnym potrzeby ubezpieczeniowe. Nowością w naszej ofercie jest możliwość ubezpieczenia maszyn rolniczych od zniszczeń i kradzieży poza miejscem postoju czy garażowania. Obecnie ciągnik, kombajn czy inna maszyna rolnicza jest chroniona bez względu na to, czy do szkody doszło na ogrodzonym terenie w obrębie gospodarstwa, czy też na polu podczas pracy maszyny.

Jeżeli chodzi o nowe produkty dla rolników, to wymieniłbym tu przede wszystkim ubezpieczenia na życie oraz NNW skierowane do rolników i ich rodzin. Oczywiście muszą być to produkty o stosunkowo preferencyjnych składkach ubezpieczeniowych, ponieważ trzeba wziąć pod uwagę trudną sytuację materialną wielu rolników. Taki program ubezpieczeń skierowanych do branży rolniczej chcemy rozpropagować na szeroką skalę.

Jak ocenia Pan rozwój segmentu ubezpieczeń rolniczych w Polsce?

Segment dynamicznie się rozwijający z dużym potencjałem. Za przykład może posłużyć nam rynek ubezpieczeń upraw.
Szacunkowa powierzchnia gruntów ornych w Polsce to ok. 11,5 mln ha. Liczba zarejestrowanych gospodarstw rolnych kształtuje się na poziomie około 1,4 miliona, z których 13 procent się ubezpiecza.

Należy jednak podkreślić, że sytuacja zmienia się z roku na rok. Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w roku 2006 - pierwszym roku funkcjonowania ustawy o obowiązkowych ubezpieczeniach upraw – zawartych było tylko około 19,5 tysiąca umów ubezpieczenia. Dziś liczba polis sięga 160 tysięcy. Widać ogromny postęp w budowaniu świadomości rolników, że warto się ubezpieczać.

W związku z dopłatami Budżetu Państwa w przypadku klęsk żywiołowych oraz niskimi karami za brak obowiązkowych ubezpieczeń rolniczych, wydaje się, że wielu rolników nie posiada polisy. Czy zatem można postawić tezę, że w odróżnieniu od agroprzedsiębiorców, niewielu spośród rolników prowadzących mniejsze gospodarstwa jest zainteresowanych kupnem polisy?

To prawda, że ubezpieczają się przede wszystkim duże gospodarstwa. W szczególności są to podmioty, które w dużej skali produkują na rynek. Ale czy wynika to z braku zainteresowania polisami? Powiedziałbym raczej, że przyczyn należy dopatrywać się w trudnej sytuacji materialnej mniejszych gospodarstw oraz braku poczucia bezpośredniego zagrożenia stratami materialnymi.

Z naszych obserwacji wynika, że często do zawarcia polisy dochodzi bezpośrednio po szkodzie w sąsiednim gospodarstwie. Rolnik często ubolewa, gdy po przejściu gradu stwierdza, że jego sąsiad był ubezpieczony a on nie. Przygląda się szybkiej likwidacji szkody, rozmawia z ubezpieczonym sąsiadem, który otrzymał odszkodowanie na konto i dzwoni do naszego agenta, aby wykupić polisę.

Problem polega na tym, że dzieje się to za późno. Zbyt wiele osób sięga po ubezpieczenie dopiero wtedy, kiedy wystąpi szkoda.

Straty mogą być bardzo dotkliwe. Podczas jednej burzy rolnik może stracić efekt całorocznej pracy swojego gospodarstwa. Jego „warsztat pracy” znajduje się „pod chmurką”. Odszkodowania w ubezpieczeniach upraw sięgają nawet setek tysięcy złotych. Takich kwot nie sposób pokryć z własnej kieszeni.

W Polsce ostatnio coraz częściej mają miejsce anomalie pogodowe. Szczególnie zagrożony jest rejon Polski południowej - Opolszczyzna i Dolny Śląsk. Dla przykładu, nasz dział likwidacji szkód zanotował w tym roku ponad 6 tysięcy przypadków szkód w uprawach rolnych zgłoszonych głównie w okresie maj-lipiec. Dla porównania, w ubiegłym roku szkód było zaledwie 1 800. Najbardziej pustoszący efekt przyniosły gradobicia, deszcze nawalne i huragany, które przeszły nad rejonem Dolnego Śląska i Opolszczyzny w lipcu bieżącego roku. Duże straty w uprawach przyniosły również przymrozki wiosenne na początku maja. 

Przewidywania meteorologów nie są optymistyczne. Gwałtowne zjawiska pogodowe mają się nasilić i występować częściej. Ubezpieczenie upraw jest więc w takiej sytuacji koniecznością.

Dotychczas do zakupu polis ubezpieczenia upraw nie zachęcała pomoc finansowa ze strony rządu, która w przypadku klęsk żywiołowych dotyczyła wszystkich poszkodowanych rolników bez względu na to, czy mieli wykupione ubezpieczenie.

Od 2010 roku rozporządzeniem Komisji Europejskiej zostaje wprowadzone znaczne ograniczenie. Rolnik który nie będzie miał zawartego ubezpieczenia upraw, będzie otrzymywał ograniczoną pomoc socjalną.

Zgodnie z ustawą brak ubezpieczenia może skutkować nałożeniem kary przez jednostki samorządowe w wysokości 2 euro za hektar.

Jak wynika z najnowszych informacji, władze samorządowe zaczęły kontrolować rolników. W jednej z gmin w woj. Kujawsko-Pomorskim na około 300 skontrolowanych, polisy nie miało około 50 gospodarstw. Kary wyniosły od 20 do 100 zł. Warto pamiętać, że ubezpieczenie zbóż od gradobicia często wiąże się z zapłatą kwoty porównywalnej do równowartości 2 Euro. Po co płacić karę. Lepiej mieć ubezpieczenie.