Rzecznik Ubezpieczonych: Zmiana wysokości składki w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

Odnosząc się do zagadnienia zmiany wysokości składki w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przekazujemy poniższe wyjaśnienia, które mają na celu w sposób przystępny wyjaśnić powyższą problematykę.

Z dniem 11 lutego 2012 r. wszedł w życie nowy przepis dodany w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, oznaczony jako art. 8a, w następującym brzmieniu:

„Art. 8a. 1. Jeżeli ubezpieczający nie podał zakładowi ubezpieczeń znanych sobie okoliczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał przed zawarciem umowy ubezpieczenia obowiązkowego i które pociągają za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego, zakład ubezpieczeń ma prawo żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej z uwzględnieniem zwiększenia prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego wskutek okoliczności niepodanych do jego wiadomości.

2. W razie zawarcia przez zakład ubezpieczeń umowy ubezpieczenia obowiązkowego mimo braku odpowiedzi na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne".

Przepis ten ma zastosowanie do umów ubezpieczenia obowiązkowego, zawartych od 11 lutego 2012 r. Został on wprowadzony do ustawy z uwagi na brak możliwości zastosowania do umów ubezpieczenia obowiązkowego przepisów zawartych w art. 815 § 3 i 816 k.c., które pozwalają w zależności od okoliczności: uwolnić się ubezpieczycielowi od odpowiedzialności w przypadku podania przez ubezpieczającego okoliczności, które nie były zgodne z wiedzą ubezpieczającego, a o które ubezpieczyciel pytał przed zawarciem umowy albo żądać w czasie trwania umowy podwyższenia składki z uwagi na ujawnienie okoliczności pociągających za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku objętego ochroną.

W odniesieniu do umów zawartych od 11 lutego 2012 r. przepis powyższy przyznał zakładom ubezpieczeń prawo żądania odpowiedniej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej, w sytuacji, gdy ubezpieczający podał nieprawdziwe informacje odpowiadając na pytania ubezpieczyciela zadane mu przed zawarciem umowy ubezpieczenia.

Powyższe uprawnienie zakładu ubezpieczeń może znaleźć zastosowanie m.in. do przypadków, w których deklaracja ubezpieczającego o wysokości posiadanych zniżek lub liczbie szkód mających miejsce w poprzednich latach, w oparciu o którą skalkulowana została wysokość należnej składki, okazała się niezgodna z rzeczywistą wiedzą ubezpieczającego.

Z tych względów podanie nieprawdziwych informacji na temat dotychczasowej szkodowości w ubezpieczeniu OC może być podstawą do podwyższenia składki, jeżeli ma ona istotny wpływ, tzn. pozostaje w związku przyczynowym ze zwiększeniem prawdopodobieństwa wypadku.

Zawarte w przepisie sformułowanie: „odpowiednia zmiana wysokości składki" oznacza, że ubezpieczyciel może zmienić wysokość składki, jeżeli wykaże istnienie związku przyczynowego, np. między zatajoną szkodowością a zwiększeniem się prawdopodobieństwa wystąpienia wypadku oraz występowanie znacząco wyższego ryzyka w stosunku do tego o jakim wiedział przed zawieraniem umowy.