Ubezpieczenie wspólników – specyficzna odmiana ubezpieczenia na życie

Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki wiąże się z wieloma zaletami. Uczestnictwo kilku wspólników sprawia, że ryzyko tej działalności jest mniejsze. Problem pojawia się w przypadku śmierci jednego ze wspólników. Jednak można się ubezpieczyć na ten wypadek.

Ubezpieczenie wspólników jest produktem, który ma zastosowanie zarówno przy spółkach cywilnych, jak i spółkach prawa handlowego (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna, komandytowa, jawna). Jest ono zawierane w formie tzw. „krzyżowej polisy na życie”. Polega na zapewnieniu płynności finansowej spółki w razie śmierci jednego z jej wspólników. Wspólnicy, zawierając umowę ubezpieczenia, wskazują ze swego grona osobę uposażoną. W razie zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, osoba ta otrzymuje odszkodowanie, z którego może spłacić spadkobierców zmarłego i przejąć udziały w spółce.

Co przewidują przepisy prawa w razie śmierci wspólnika?

Śmierć wspólnika powoduje, że jego udziały (czy też wkład lub akcje) przechodzą na spadkobierców. Można to wskazać na przykładzie spółki cywilnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W przypadku spółki cywilnej, może ona istnieć po śmierci wspólnika, jeśli w spółce pozostało ich co najmniej dwóch. Jednak ze spadkobiercami trzeba się rozliczyć na tych samych zasadach, jak w przypadku wypowiedzenia umowy spółki. Zgodnie z art. 871 §1 Kodeksu cywilnego: „Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.” W tym samym artykule §2 mówi, że: „Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.” Istnieje także możliwość wejścia spadkobierców do spółki, jednak konieczna jest do tego zmiana umowy lub podjęcie odpowiedniej uchwały.